Wet DBA en schijnzelfstandigheid: mythes en realiteit voor bedrijven met freelancers werken

Als startende zelfstandige bij Oggel Codelabs merk ik dat veel bedrijven terughoudend zijn om freelancers in te huren. De reden? De Wet DBA en de angst voor schijnzelfstandigheid. Ik begrijp dat die wet er is. De Wet DBA is in essentie goed omdat het de veiligheid en sociale bescherming van werknemers verbetert en uitbuiting tegengaat.

Echter, de huidige onzekerheid leidt tot onbedoelde gevolgen: veel bedrijven zijn bang om flexibele professionals in te schakelen. Dat is jammer, want juist in vakgebieden zoals development zorgt een gezonde en gespecialiseerde freelance pool voor innovatie en flexibiliteit. Er zijn veel misverstanden over de regels. In deze blog wil ik duidelijk maken wat klopt, wat een mythe is en hoe bedrijven slim kunnen samenwerken met freelancers zonder risico.

Wat is de Wet DBA?

De Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) moet voorkomen dat iemand officieel als zelfstandige werkt, terwijl de werkrelatie in de praktijk eigenlijk een dienstverband is. Werkgevers die dit verkeerd inschatten, kunnen door de Belastingdienst worden aangesproken op loonbelasting en premies. Vanaf 2025 wordt er actief gehandhaafd, dus dit onderwerp is actueel.

Mythes en realiteit

• Mythe 1: "Sinds de Wet DBA mogen we geen freelancers meer inhuren."
  Realiteit: je kunt nog steeds freelancers inhuren, maar de samenwerking moet duidelijk passen bij een zelfstandige. Het gaat erom hoe de werkrelatie in de praktijk vormgegeven wordt, niet alleen wat er op papier staat.
• Mythe 2: "Een contract van opdracht is genoeg om veilig te zijn."
  Realiteit: de Belastingdienst kijkt naar de feitelijke situatie. Alleen een contract op papier betekent niet dat je automatisch veilig zit. Hoe de freelancer dagelijks werkt, is doorslaggevend.
• Mythe 3: "Als een freelancer meerdere opdrachtgevers heeft, zit ik goed."
  Realiteit: meerdere opdrachtgevers is een pluspunt, maar niet doorslaggevend. Als iemand bijvoorbeeld 70% van zijn tijd bij één opdrachtgever werkt en volledig geïntegreerd is in het team, kan dat wijzen op een dienstverband.
• Mythe 4: "Als de freelancer zelf de tools en werkplek gebruikt, is alles goed."
  Realiteit: eigen middelen helpen, maar ook hier geldt dat de uitvoering in de praktijk telt. Belangrijk is dat de freelancer bepaalt hoe het werk gedaan wordt, en dat hij of zij ook ondernemersrisico draagt.

Wat bedrijven kunnen doen

Als startende ondernemer en voormalig lead developer wil ik dit concreet maken voor bedrijven:

• Maak de opdracht duidelijk: leg vast wat het resultaat moet zijn, hoe lang de opdracht duurt en wat de verantwoordelijkheden zijn.
• Laat autonomie: de freelancer bepaalt hoe, wanneer en waar hij of zij het werk uitvoert.
• Beperk inbedding in de organisatie: freelancers hoeven niet aan alle interne vergaderingen of sociale activiteiten deel te nemen.
• Zorg dat ondernemersrisico duidelijk is: laat de freelancer aansprakelijkheid, herstelwerk of andere risico's zelf dragen waar mogelijk.
• Documenteer alles: e-mails, wijzigingen, afspraken, zorg dat alles kan worden aangetoond als het nodig is.

De Wet DBA in Software Development

De IT-sector, en specifiek software development, is bij uitstek een vakgebied waar de Wet DBA zowel onzekerheid als kansen creëert. De kern van een 'echte' zelfstandige in deze sector ligt in het bewijs van resultaatverplichting en functionele autonomie, wat goed te vertalen is naar de praktijk met technologieën als PHP en Laravel.

Concrete Voorbeelden voor Zelfstandigheid

• Projectmatig werken (Laravel):
  • DBA-proof aanpak:

    Huur een freelancer in voor een duidelijk afgebakend project of een specifieke feature set. Bijvoorbeeld: "Ontwikkel de volledige API-integratie voor de nieuwe betaalmodule in de bestaande Laravel-applicatie." De freelancer is verantwoordelijk voor het eindresultaat, de architectuur binnen de afspraken, en de oplevering, niet voor het dagelijks 'opvullen' van uren.

  • Schijnzelfstandigheid-risico:

    De freelancer wordt ingezet om dagelijks de taken van het interne scrum board op te pakken, werkt volledig onder leiding van de interne lead developer, en deelt in dezelfde kantooruren en stand-ups als de vaste werknemers.

• Specialistische Kennis (PHP):
  • DBA-proof aanpak:

    Een freelancer met specialistische kennis (bijvoorbeeld complexe PHP legacy code refactoring of het opzetten van een CI/CD-pipeline) wordt ingehuurd om een probleem op te lossen. De oplossing is de deliverable. De freelancer gebruikt zijn of haar eigen ondernemersgereedschap (IDE, licenties, gespecialiseerde tools) en bepaalt zelf de methode.

  • Schijnzelfstandigheid-risico:

    De freelancer krijgt een 'vaste plek' in een intern team om backlog weg te werken en moet interne processen en urenregistratie op dezelfde manier volgen als de werknemers, zonder een duidelijke, zelfstandig te voltooien opdracht.

• Intellectueel Eigendom en Risico (Code):
  • DBA-proof aanpak:

    Maak heldere afspraken over aansprakelijkheid en herstel. Als de door de freelancer geleverde Laravel-module na oplevering bugs bevat, valt het herstel (binnen de afgesproken garantieperiode) onder het ondernemersrisico van de freelancer. Dit toont aan dat de freelancer de volledige verantwoordelijkheid voor het product draagt.

  • Schijnzelfstandigheid-risico:

    De klant moet alle herstelwerkzaamheden betalen als extra uren, en de freelancer is niet aansprakelijk voor de kwaliteit van de code na oplevering. Dit verzwakt het bewijs van een ondernemersrelatie.

Door in te zetten op duidelijke, resultaatgerichte opdrachten met een begin en eind, en de specialistische Laravel- of PHP-freelancer de volledige regie te geven over hoe die oplossing bereikt wordt, versterkt een bedrijf aantoonbaar de zelfstandigheid van de professional en vermindert het de DBA-risico's.

Conclusie

De Wet DBA kan spannend lijken, maar met een bewuste en transparante aanpak is het goed mogelijk om freelancers in te zetten zonder risico's. Het gaat om duidelijkheid, autonomie en het laten zien dat iemand echt als zelfstandige werkt. Voor bedrijven betekent dat soms een andere manier van samenwerken, maar het levert wel flexibiliteit en specialistische kennis op.

Klaar om veilig en doelgericht met freelancers te werken?

Wil je de voordelen van flexibiliteit en specialistische kennis, zonder gedoe met de Wet DBA? Vanuit Oggel Codelabs denk ik graag mee en zorg ik dat we samenwerken op een manier die wél klopt in de praktijk: met duidelijke doelen, beperkte inbedding en volledige autonomie.

• Projectbasis: afgebakende scope, heldere deliverables en doorlooptijd. Resultaatverplichtingen en zelfstandige uitvoering maken de samenwerking transparant en DBA-proof.
• MVP-traject: snel van idee naar werkende eerste versie in korte sprints (discovery → prototype → pilot). Jij houdt regie op resultaten, ik lever zelfstandig op, met aantoonbaar ondernemersrisico aan mijn kant.

Interesse om dit concreet te maken voor jouw organisatie? Neem contact op voor een korte kennismaking. Dan vertalen we jouw vraag naar een duidelijk resultaat, mét de juiste waarborgen rondom zelfstandigheid.